TL mevduat faizinde 6 haftadır süren gerileme sona erdi. (TCMB) verileri, mevduat faizi oranlarının 1.5 ay sonra yeniden yükselişe geçtiğini ortaya koydu. 1-3 aylık mevduat faizi, 17 Mayıs haftasında bir önceki haftaya kıyasla 4.4 puan birden gerileyerek yüzde 63.71’e düşmüş; diğer haftalarda da kademeli bir şekilde gerilemeye devam etmişti. Böylece mevduat faizi oranları, nisan ayında gördüğü yüzde 68.88’lik zirve seviyesinden sonra 10.5 puanlık düşüş yaşayarak yüzde 58.38’e çekilmişti. 1-3 aylık mevduat faizi 28 Haziran haftasında ise 0.79 puan artışla yüzde 59.17’e yükseldi. Böylece mevduat faizi oranlarında altı hafta boyunca süren düşüş ivmesi durmuş oldu.
Ancak Merkez Bankası’nın açıkladığı mevduat faizi oranları ile vatandaşın bankaya gittiğinde karşılaştığı mevduat faizi oranları farklı. TCMB’nin açıkladığı oranlar, daha çok yüksek hacimli dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) standart TL mevduata geçişlerde geçerli oluyor. Bu da ortalamayı yukarı çekiyor. KKM’deki düşüşün hızlanması da bunu destekliyor. Örneğin, kur korumalı mevduatlarda bayram öncesi haftada 29.6 milyar TL’lik gerileme yaşanmıştı. Vatandaşın bankaya gittiğinde karşılaştığı mevduat faizi oranları ise TCMB’nin zorunlu karşılıklarla ilgili son adımlarının ardından sınırlı da olsa arttı.
TCMB’NİN HAMLESİ ETKİLİ OLDU
TCMB’nin son haftalarda attığı bazı adımlar sonrası mevduat faizinin yükselmesi bekleniyordu. Bu düzenlemelerden biri, Merkez Bankası’nın geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanan bir tebliğ ile zorunlu karşılıklarda yeni bir düzenlemeye gitmesiydi. TCMB bu düzenlemeyle, zorunlu karşılık için kaldıraç oranına dayalı yükümlülüğü kaldırarak banka maliyetlerini aşağı çekecek ve gerileyen mevduat faizine karşılık bankaların elinin rahatlatacak bir adım atmıştı.
Bir diğer gelişme de TCMB’nin bankalara TL cinsi finansman sağlamak için gerçekleştirdiği işlemlerin limitlerini aşağı çekmesiydi. TCMB bu hamleyle de bankalararası piyasada TL likiditesini azaltacak, mevduat faizlerini yükseltecek bir adım atmıştı.
‘BÜYÜMEK İSTERSE YÜKSEK FAİZ VERİYOR’
Konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren Garanti BBVA Başekonomisti Seda Güler Mert, mevduat faizinde 1.5 ay sonra yaşanan artışın ‘dönemsel’ olduğunu ve ilerleyen dönemde de mevcut seviyelerine yakın seyretmesini beklediklerini söylerken; Ata Yatırım Hazine Genel Müdür Yardımcısı Etem Öztekin de söz konusu bir haftalık yükselişin kalıcı olmayacağını düşündüklerini kaydetti.
Mert, “Son artışı banka banka değerlendirmek lazım. Bankalar kredi büyüme oranlarını olabildiğince sınıra yaklaştırmaya çalışıyorlar, ona göre de kredi vermek istiyorlar. Tabii faiz konusunda talep belirleyici ama günün sonunda krediyi vermek istiyoruz. Kredi verebilmek için de eş zamanlı mevduatımızın olması gerekiyor. Bu nedenle mevduat faizinde zamanlama kaynaklı ittirme olmuş olabilir. Dönemsel büyüme durumlarında bu tür oynaklıklar olabiliyor, buna denk gelmiş olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Bu konuda belirleyici olanın, ‘bankanın kredi verebilmesi’ ve ‘buna bağlı olarak mevduat faizine katlanmayı kabul etmesi’ olduğunu ifade eden Mert, “Banka büyümek istediğinde mevduata yüksek faiz veriyor. İlave bir karar olmazsa, ilerleyen dönemde bu seviyelere yakın seyreder, belirgin yukarı çıkacağı bir durum yok” diye konuştu.
‘KALICI OLMAZ’
Ata Yatırım Hazine Genel Müdür Yardımcısı Etem Öztekin ise, “Mevduat faizlerindeki bir haftalık artışın kalıcı olmayacağını düşünüyoruz. Özellikle haziran sonunun bilanço dönemi olmasından, mevduat faizlerinin bir parça sıkışmasını normal karşılıyoruz” şeklinde konuştu.
Öztekin, “Beklentilerin altında gelen haziran enflasyonunun yanı sıra yaz aylarında baz etkisiyle önemli miktarda gerileyecek olan yıllık enflasyonu da gözönünde bulundurarak, mevduat oranlarında düşüşün -ufak adımlarla da olsa- devam etmesini bekleriz” değerlendirmesinde bulundu.
TCMB: KREDİLERE OLAN TALEP AZALDI
MERKEZ Bankası (TCMB), bankaların 2024’ün ikinci çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri ile 2024’ün üçüncü çeyreğine ilişkin beklentilerini içeren Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçlarını yayımladı.
Buna göre:
* Yabancı para cinsinden açılan krediler dışındaki tüm kredilere olan talepte azalış gözlendi.
* 2024’ün üçüncü çeyreğinde, genel olarak işletmelere verilen kredilere olan talepteki azalışın yerini tekrar zayıf bir artışa bırakması bekleniyor.
* Ankete göre, 2024’ün ikinci çeyreğinde konut ve diğer bireysel kredi talebindeki azalış zayıflayarak devam etti, taşıt kredi talebindeki azalış ise yerini güçlü bir artışa bıraktı.
* Bankaların yılın 3. çeyreğinde beklentisi, işletmelere uygulanan kredi standartlarında sıkılaşmanın süreceği, konut ve bireysel kredilerde sıkılaşma seyrinin sona ereceği yönünde.
